Ouders: richtlijnen voor mediaopvoeding
Gepubliceerd op: 16 november 2023
Van 10 tot 17 november is het de week van de mediawijsheid. In dit nieuwsbericht gaan we in op de handvatten van mediaopvoeding voor ouders en verzorgers.
In een tijdperk waarin digitale media de manier waarop we leren, communiceren en ons dagelijks leven leiden vormgeven, is het van cruciaal belang dat we de volgende generatie uitrusten met de competenties om veilig en verstandig te navigeren door het complexe online landschap. Voor ouders en docenten rijst de uitdagende vraag: hoe bewapenen we onze kinderen met de essentiële vaardigheden die nodig zijn voor mediawijsheid?
Dit artikel dient als een broodnodige gids voor diegenen die streven naar het ontwikkelen van een kritisch begrip en een bewuste benadering van digitale media bij jongeren. Hier zullen we strategieën verkennen, hulpmiddelen aanreiken en discussies stimuleren die essentieel zijn voor het vormen van digitaal bekwame burgers.
Met een doordachte blik op de laatste onderzoeken en deskundige inzichten, biedt dit artikel praktische adviezen om jongeren niet alleen te beschermen tegen de valkuilen van de digitale wereld, maar hen ook te empoweren om de onbegrensde mogelijkheden ervan te benutten. Laten we de stap zetten naar effectieve mediawijsheid – lees verder om te ontdekken hoe.
De rol als ouder
Als ouders zijn we de gidsen voor onze kinderen in de digitale wereld, en onze eigen media-gewoonten zetten de toon. Het is aan ons om een thuisomgeving te creëren waar mediagebruik gebalanceerd en doelgericht is. Het opstellen van een gezinsmediaplan helpt bij het scheppen van duidelijkheid en structuur, met vastgestelde tijden en content die passend is voor elke leeftijd. Het is een praktische manier om schermtijd te beheren en tegelijkertijd een basis te leggen voor open gesprekken over de content die onze kinderen consumeren.
De interactie met media hoeft niet alleen te gebeuren; het kan een gedeelde activiteit zijn. Door samen programma's te kijken of games te spelen, begrijpen we beter waar onze kinderen aan blootgesteld worden en kunnen we hen begeleiden in het maken van slimme keuzes. Daarnaast is het cruciaal om een voortdurende dialoog te voeren over de kansen en risico's die digitale platforms bieden. Discussies over privacy, de invloed van reclame en het belang van het onderscheiden van feiten van fictie zijn essentieel.
Tot slot is het van belang om bekend te raken met de hulpmiddelen die tot onze beschikking staan. Van ouderlijk toezicht tot educatieve bronnen zoals Common Sense Media, deze tools versterken ons vermogen om onze kinderen te ondersteunen in hun online avonturen.
Feitjes over kinderen/jongeren en media
1. Schermgebruik - Volgens een rapport van Common Sense Media (Robb en Rideout, 2020) spendeerden Amerikaanse tieners in 2019 gemiddeld meer dan zeven uur per dag aan schermen voor entertainmentdoeleinden, buiten schoolwerk en huiswerk om. Dit cijfer is waarschijnlijk nog gestegen sinds de pandemie, die een toename in schermtijd teweegbracht door virtueel onderwijs en sociale beperkingen.
2. Multitasken - Kinderen en jongeren zijn vaak mediamultitaskers, wat betekent dat ze tegelijkertijd verschillende media kunnen gebruiken. Echter, onderzoek van de Stanford University (Clifford Nass, 2009) heeft uitgewezen dat zogenaamde 'chronische multitaskers' slechter zijn in het uitfilteren van irrelevante informatie en het overschakelen van de ene taak naar de andere in vergelijking met mensen die minder vaak multitasken.
3. Online Risico’s - Een studie gepubliceerd in JAMA Pediatrics (2022) toonde aan dat bijna 60% van de tieners heeft toegegeven betrokken te zijn bij een vorm van cyberpesten, als dader, slachtoffer, of beide. Dit benadrukt de noodzaak voor betere voorlichting en strategieën rondom digitale ethiek en veiligheid.
4. Sociale Media & Zelfbeeld - Uit onderzoek blijkt dat intensief gebruik van sociale media door tieners kan worden gelinkt aan slechte zelfbeoordelingen en hogere niveaus van angst en depressie, vooral bij meisjes. De druk om te voldoen aan de idealen die via sociale media worden verspreid, kan een negatieve invloed hebben op de mentale gezondheid.
5. Invloed & Advertenties - Kinderen worden elk jaar blootgesteld aan duizenden advertenties via verschillende media. Uit onderzoek is gebleken dat kinderen jonger dan 8 jaar oud moeilijk het onderscheid kunnen maken tussen inhoud en reclame, vooral als deze verweven zijn, zoals in advertentiegerichte YouTube-video's of gesponsorde posts op Instagram.
Mediawijsheid hulpmiddelen
Het onderwijzen van mediawijsheid aan kinderen is cruciaal om ze voor te bereiden op een leven waarin media een centrale rol spelen. Hier zijn vijf voorbeelden van methodes en hulpmiddelen die kunnen helpen om kinderen over mediawijsheid te onderwijzen:
1. Common Sense Media
Deze organisatie biedt een schat aan bronnen voor ouders en leerkrachten, waaronder leeftijdsgebonden media-recensies, advies over schermtijd, en lesplannen over digitale burgerschap en mediawijsheid.
2. Mediawijzer.net
Het Nederlandse netwerk voor mediawijsheid heeft als doel om kinderen en jongeren kritisch en bewust te maken van media. Ze bieden verschillende tools, onderzoeken en projecten zoals de 'MediaMasters' game, die kinderen op een speelse manier mediawijs maakt.
3. Digitaal Etiquette
Methode: Een aanpak waarbij kinderen leren over de normen en waarden op het internet. Dit kan via lessen in onlinegedrag, het belang van privacy en hoe respectvol te communiceren op sociale platforms.
-Rollenspelen en discussies in de klas over scenario's die kinderen kunnen tegenkomen op internet.
4. Google's "Be Internet Awesome"
Toepassing: Een educatief programma dat kinderen leert over internetveiligheid met behulp van interactieve games en activiteiten. Het bevat ook een curriculum dat leerkrachten kunnen integreren in hun lessen.
5. News Literacy Project
Het project biedt educatief materiaal aan om leerlingen beter nieuws en andere media-inhoud te laten beoordelen. Het helpt bij het ontwikkelen van kritisch denkvermogen en het onderscheiden van feiten van fictie in de media.
Elk van deze bronnen en methodes kan worden aangepast aan de leeftijd en daardoor is dit voor elke leeftijdsgroep te gebruiken!
Praktische adviezen
Voor Ouders van Kinderen (tot 12 jaar):
1. Gebruik van Co-viewing Apps:
Installeer apps die co-viewing mogelijk maken, zoals Kijkwijzer of YouTube Kids, waar je samen met je kind kunt beslissen welke content geschikt is. Deze apps filteren inhoud op leeftijd en geven ouders de mogelijkheid om te controleren wat hun kinderen zien.
2. Tijdslimieten Instellen:
Maak gebruik van ingebouwde schermtijdbeheerfuncties op apparaten of speciale apps zoals Qustodio of OurPact die je helpen bij het instellen van tijdslimieten en het beheren van toegang tot apps en internet.
3. Educatieve Games en Websites:
Richt je op educatieve platforms zoals Squla of de educatieve spellen van Zwijsen, die spelenderwijs leren en mediawijsheid combineren. Deze websites en apps zijn speciaal ontworpen om kinderen veilige en leerzame content te bieden.
Voor Ouders van Jongeren (13 jaar en ouder):
1. Discussieer over Actualiteiten:
Gebruik actuele gebeurtenissen als gespreksstarters om mediawijsheid te bespreken. Bespreek bijvoorbeeld nieuwsartikelen of documentaires die je samen hebt bekeken en praat over de betrouwbaarheid van bronnen en de herkenning van nepnieuws.
2. Privacy-instellingen Verkennen:
Zit samen met je tiener en doorloop de privacy-instellingen van sociale media en andere online accounts. Gebruik deze tijd om het belang van privacy online te bespreken en hoe zij hun informatie kunnen beschermen.
3. Digitale Voetafdruk en Online Reputatie:
Moedig je tiener aan om na te denken over hun digitale voetafdruk en online reputatie. Bespreek hoe online acties langetermijngevolgen kunnen hebben voor hun toekomst, zoals bij het solliciteren naar een baan of toelating tot een universiteit. Tools zoals Google's 'Be Internet Awesome' kunnen hierbij helpen.
Websites
Common Sense Media
commonsensemedia.org
Mediawijzer
mediawijzer.net
Google's "Be Internet Awesome"
beinternetawesome.withgoogle.com
News Literacy Project
newslit.org